Küçük Cumartesi: Viski 101

Şu an öyle tehlikeli sularda yüzüyorum ki adeta tehlike benim göbek adım. Küçük Cumartesi serilerini yazmaya başladığımdan beri iki şeyden çok çekindim, biri viski bir diğeri şarap. Hem bu iki içki üzerine yazılan muhteşem kaynaklar var, hem ciddi uzmanları var hem de yanlış bir cümlede linç etmeye hazır on binleri var. Sakat bir konu yani. Ama işte gel gelelim bu tehlikeli olma hali beni durduramadı. Yineliyorum bu konu hakkında Türkiye’de çok güzel içerik üreten, ciddi anlamda bilgilenmenizi sağlayacak kaynaklar oluşturan, etkinlikler düzenleyip bu içkiyi tanıtan süper insanlar var. Derinlemesine incelemek istediğiniz anda zaten onlardan bilgi edinebilirsiniz. Ya adamlar tek tek viskilerin tadım notlarına kadar inceleme veriyor diyorum daha ne yapsınlar? Onları da arayıp bulmanızı tavsiye ederim.

(Yasal Olmayan Uyarı: 18 yaş altı gençler sizler bu yazıyı okumayın. Velev ki okudunuz alkolün zararlarını görmezden gelmeyin. Kendinize bunu yapmayın. Bu yazıyı özendirme amacıyla da yazmadım. Özenilecek bir tarafı da yok alkolün. Alkole harcayacağın enerjini git derslerine sporuna harca. Hasta etme adamı. Bu yaşta ne içkisi, ne viskisi ya?!)

Viski Nedir?

Önce bu konuyu aradan çıkartalım. Viski tahıldan üretilen alkollü bir içkidir. Arpa olur, çavdar olur, buğday olur, mısır olur bunlardan üretiliyor viskiler. Farklı ülkelerde, farklı tahıllardan üretiliyorlar. Damıtılma yöntemiyle oluşturulmuş bir içki aynı zamanda. Damıtım sonrasında da yıllandırma işlemi var. Sonrasında şişeleme ile misler gibi masanıza geliyor.

Daha önce hatırlarsan Şampanya ve Prosecco yazısında, bu içkilerin nasıl da ülkelerin kanunları tarafından korunduğunu anlatmıştım. Aynı şey viskiler için de geçerli. Örnekse herhangi bir viski şişesinin üzerindeki etikette “Scotch” yazabilmesi için viskinin İskoçya’da damıtılmış ve minimum 3 yıl meşe fıçıda yıllandırılmış olması gerekiyor. Hatta 2012 yılından itibaren “Single Malt Scotch” olarak etiketlenebilmesi için sadece ve sadece İskoçya’da şişelenmesi gerekiyor. Bu iş bu yüzden hiç şakaya gelmiyor.

Ana Viski Tipleri

Önce içeriğine bakalım sonra da ülkelerine bakarız.

• Single Malt: Tek bir damıtımevinin, tek bir malttan ürettiği viski türü. Genellikle arpa maltından üretiliyor bu da. (Fun fact: Tek malt, aksi “tek fıçı (single cask)” olarak belirtilmedikçe, damıtımevinde aynı malttan üretilen diğer fıçılardaki viskilerin birleştirilip damıtımevinin karakteristik lezzetini verecek şekilde şişeleniyor.)
• Blended Malt: Bu da farklı damıtımevlerinden farklı single maltların harmanlanmasıyla oluşturuluyor.
• Blended Whisky: Bu arkadaş da birbirinden farklı tahıllarla üretilmiş viskilerin harmanlanmasıyla oluşturuluyor.

Bundan sonra şişeni aldığın zaman üstüne bakarsın. Bunlara karşına çıkacak örnekler vermemiz gerekirse, Single Malt için Glenlivet 12, Blended Malt için Johnnie Walker Green Label, Blended için de Jameson Irish Whiskey olur mesela.

Ülkelerine Göre Viskiler

• Amerika Viskileri 

Genel olarak bizim aklımıza Amerikan viskisi denildiğinde Bourbon gelmeli. Bunun olayı da en az %51’inin mısırdan üretilmiş olması gerekiyor. Kentucky bölgesinin bir güzelliği olarak hayatımıza giren Bourbon’a örnek diyeceksek Jim Beam der çıkarız işin içinden. Jack Daniel’s abimiz her ne kadar maçoluğuna leke sürdürmek istemeyen kardeşlerin bir numaralı tercihi olsa da, uluslar arası bazı anlaşmalarda da “bourbon” diye geçse de kendileri bunu kabul etmiyor. “Biz diyor, Tennessee Whisky’iz kardeşim! Sen hayırdır?” diyor. Etiketinin üstünde bile yazmıyor bourbon diye. Oradan var gel. (Öte yandan damıtım tekniği, sonrasında gördüğü işlemler ve muhteviyatıyla da diğer bourbonlardan ayrılıyor Jack Daniel’s. Hakkı var yani atar yapmaya.)

• İrlanda Viskileri

Her ne kadar İskoçya viskiyi alıp dünyanın zirvesine çıkarmayı başardıysa da aslen İrlandalı keşişlerin marifeti olarak hayatımıza girdi bu meret. Zaten başımıza ne geldiyse hep bu keşişler yüzünden geldi. Yine ciddi yasalarla korunan bu arkadaşlar genellikle üç defa damıtılma işleminden geçiyor. Yumuşak içimi de buradan geliyor. En meşhurları tabi haliyle Jameson. Bir de İrlanda’da bu iş “e” ile yazılır. Whisky değil Whiskey. Demedi deme.

• Kanada Viskileri

Deneme fırsatım olmadı henüz o yüzden atıp tutamayacağım. Çavdardan üretiliyormuş. Önümüzdeki süreç içerisinde hedeflerim arasında var denemek. Neticeyi belirtirim.

• İskoçya Viskileri

Gelelim asıl meseleye. Her bölgesindeki farklı damıtımevlerinden farklı lezzetler sunan, yüzün üzerinde farklı damıtımevine kucak açan, havasıyla suyuyla taşıyla toprağıyla insanı içine çeken güzel vatan, İskoçya’ya. Single Malt’ların diyarı, blendedların memleketi İskoçya. Canını yesinler senin e mi?

Buranın viskileri yukarıda da dediğim gibi çılgınca korunuyor. Hakları da var. Arpa maltından üretilen bu viskiler aromalarıyla, tatlarıyla akılları zarara uğratıyor. Temelde aklında olması gereken, karşına çıkacak olanlar Single Malt Scotch ve Blended kısmı. İşte Chivas Regal olur, Johnnie Walker olur blended kısmı için. Glenlivet, Glenfiddich, Macallan olur single malt kısmı için. Gördüğün zaman bu buymuş dersin.

Böyle bir giriş yapıp burada bırakalım. Dedim ya tehlikeli sularda yüzüyorum diye. Biraz temkinli ilerleyelim, baktık kimse öldürmüyor beni, lince kurban gitmiyorum, o zaman devam ederiz. Bu sırada söylemek istediğin bir şey olursa beni nerede bulacağını biliyorsun. Yok bilmiyorsan aşağı yorum bırakabilir, Facebook, Twitter ve Instagram üzerinden ulaşabilirsin.